Meta për analizën e IFIMES: Opozita e vendosur për t’i dhënë fund monizmit absolut në pushtetin lokal

Kreu i Partisë së Lirisë thotë se opozita është e vendosur për ti dhënë fund monizmit.

Duke komentuar analizën Instituti i Studimeve Ballkanike në Lubjanë të Sllovenisë me titull "Zgjedhjet në Shqipëri më 14 maj 2023: Një zgjedhje mes karteleve të drogës dhe/ose një republike parlamentare?"kushtuar zgjedhjeve lokale të 14 majit, Meta thotë se "pavarësisht nga dhunimet e standardeve zgjedhore nga Kryeministri dhe qeveria, opozita është më e vendosur se kurrë për t’i dhënë fund monizmit absolut në pushtetin lokal dhe për të sjellë transparencën absolute dhe Llogaridhënien".

Analiza e plotë

Zgjedhjet e rregullta vendore do të mbahen në Republikën e Shqipërisë më 14 maj 2023. Zgjedhjet e fundit vendore u mbajtën më 30 qershor 2019, të cilat u bojkotuan nga opozita dhe ku pjesëmarrja ishte vetëm 21.6%. Kështu, të gjitha postet në vetëqeverisjet vendore u zunë nga kandidatë të Partisë Socialiste (PS) të Edi Ramës.

Shqipëria ka 61 bashki dhe vendi ka nevojë për një reformë të thellë të vetëqeverisjes vendore.

Vendi fitoi statusin e kandidatit për në BE në shtator 2014 dhe negociatat filluan në fund të vitit 2022. Ndër detyrat që Shqipëria duhet të përmbushë janë reforma në drejtësi, lufta kundër krimit (trafikimi i drogës dhe njerëzve) dhe korrupsionit, mungesa e medias së pavarur, depolitizimi i institucioneve, rritja e efikasitetit dhe vendosja e një dialogu më dinamik mes qeverisë. dhe opozitës për t'i bërë reformat më gjithëpërfshirëse dhe më të përshpejtuara.

Presionet politike, frikësimi, korrupsioni dhe burimet e kufizuara e kanë penguar gjyqësorin të funksionojë plotësisht, në mënyrë të pavarur dhe efikase. Korrupsioni është i pranishëm në të gjitha segmentet dhe në të gjitha nivelet e qeverisjes, përfshirë prokurimin publik dhe partneritetin publiko-privat. Qeveria e Edi Ramës rezultoi e pasuksesshme në eliminimin e pasojave ekonomike dhe sociale të tërmetit të trefishtë të vitit 2019.

Koalicioni “Bashkë Fitojmë” kundër Partisë Socialiste

Ndonëse këto janë zgjedhje vendore në të cilat nuk marrin pjesë liderët e partive kryesore politike, gara kryesore parazgjedhore është mes kreut të PS-së dhe kryeministrit aktual Edi Rama dhe koalicionit “Bashkë Fitojmë”, i cila drejtohet nga dy veteranë të politikës shqiptare dhe  ish-presidentet shqiptar Sali Berisha dhe Ilir Meta.

Edhe pse ka një luftë për çdo mandat dhe çdo votë, fushata zgjedhore është ende e fokusuar në qytetet e mëdha si Tirana, Elbasani dhe Durrësi. Sondazhet e opinionit publik tregojnë një shkallë të drejtë barazie mes Partisë Socialiste dhe koalicionit “Bashkë Fitojmë”. Koalicioni “Bashkë Fitojmë” dominon në veri të Shqipërisë (Shkodër, Tropojë, Kukës, Lezhë dhe Has), ndërsa mbështetja po rritet edhe në jug të vendit.

Rezultatet e sondazheve parazgjedhore në Shqipëri nuk tregojnë gjithmonë tregues të besueshëm të disponimit të elektoratit në lidhje me ditën e zgjedhjeve. Megjithatë, rezultatet e sondazheve përdoren si bazë për përcaktimin e strategjive zgjedhore dhe zhvillimin e diskutimeve dhe analizave të atyre rezultateve.

Zgjedhjet lokale - Një zgjedhje midis karteleve të drogës dhe/ose një republike parlamentare?

Kur Edi Rama nisi operacionin policor për të shkatërruar fshatin Lazarat, që ishte qendra e biznesit të drogës, pritej një përballje përfundimtare me biznesin e drogës. Më pas rezultoi se ky biznes ishte vënë nën kontrollin e vetë Edi Ramës dhe në vend të reformave, zhvillimit dhe demokratizimit të mëtejshëm të shtetit nisi procesin e “kanabizimit të Shqipërisë”. Një pjesë e konsiderueshme e tokës së punueshme është nën kanabis dhe ky biznes është në duart e strukturave politiko-kriminale.

Gjatë kryeministrisë së Edi Ramës, Shqipëria u shndërrua në një strehë kriminale për kriminelët nga Evropa, Azia, Amerika Veriore dhe Jugore. Një rrethanë lehtësuese për strukturat kriminale është regjimi pa viza që Shqipëria ka me vendet anëtare të BE-së, i cili u mundëson kriminelëve lëvizje dhe biznes të lirë dhe fitime të mëdha në trafikun e drogës dhe njerëzve. Edi Rama me prapavinë  e tij i mbylli dyert Shqipërisë për anëtarësim në BE, pasi derisa Rama është në krye të qeverisë shqiptare, nuk ka hyrje në BE.

Në Raportin për Strategjinë Ndërkombëtare të Kontrollit të narkotikëve, Shqipëria është bërë burimi i kanabisit dhe baza e grupeve të organizuara kriminale që trafikojnë ilegalisht drogë nga vendet e burimit në tregjet evropiane. Kanabisi shqiptar dërgohet në Turqi dhe këmbehet me heroinë dhe kokainë, të cilat shtetasit shqiptarë i kontrabandojnë nëpër Evropë. Autoritetet shqiptare regjistruan një rritje të kapjes së kokainës në vitin 2021 përmes Portit të Durrësit, kryesisht në dërgesat e bananeve nga Ekuadori. Policia shqiptare mori pjesë në disa operacione ndërkufitare të zbatimit të ligjit në vitin 2021, shtetas shqiptarë u arrestuan ndër të tjera në Greqi, Itali, Spanjë dhe Holandë.

Shqipëria është një element kyç i rrugës ballkanike të trafikut të drogës drejt Evropës Perëndimore dhe Britanisë së Madhe. Grupet shqiptare të krimit të organizuar janë të pranishme në SHBA, MB dhe në të gjithë Evropën, si dhe në Amerikën e Jugut, duke përfshirë Ekuadorin, Kolumbinë dhe Perunë, dhe kanë krijuar zinxhirë të integruar të gjetjes së mallit, transportit, shpërndarjes dhe shitjes në Evropë, Britani të Madhe dhe SHBA. Grupet shqiptare të krimit të organizuar vazhduan të pastrojnë para në Shqipëri dhe të kontribuojnë në korrupsionin në vend.

Sundimi relativisht i dobët i ligjit, korrupsioni dhe niveli i lartë i papunësisë janë problemet kryesore të kontrollit shqiptar mbi tregtinë e drogës. Një tregues i situatës në Shqipëri është rritja e numrit të shtetasve shqiptarë që paraqesin kërkesa për azil në vendet anëtare të BE-së. Miratimi i një amnistie tatimore dhe penale është në kundërshtim me qëndrimin e Këshillit të BE-së dhe Moneyval-it dhe mund të rrezikojë progresin në këtë fushë, si dhe në luftën kundër pastrimit të parave.

Aferat e shpeshta me dimensione ndërkombëtare tregojnë lidhjet e regjimit të Ramës me faktorët ndërkombëtarë dhe korrupsionin e zyrtarëve të huaj (rasti i ish-zyrtarit të FBI-së, Charles McGonigal). Ngritja ose forcimi i disa agjencive qeveritare rreth kryeministrit Rama (Agjencia për Menaxhimin e Përbashkët, Agjencia për Media dhe Informacion, Agjencia për Programimin Strategjik dhe Koordinimin e Ndihmës) pa një kuadër gjithëpërfshirës menaxhimi dhe pa vëmendje sistematike për linjat e mbikëqyrjes dhe raportimit, ngrenë pyetje në lidhje me koordinimin efektiv dhe ofrimin e shërbimeve nga organet e administratës publike.

Koncepti politik i mbajtjes së Edi Ramës në pushtet bazohet në blerjen e votave dhe frikësimin dhe për këto qëllime ai ka shuma të pakufizuara parash me origjinë të dyshimtë dhe një aparat represiv.

Rama kundër shoqërisë së fortë civile (OJQ-ve)

Zbatimi i ligjit të ri për Regjistrimin e Organizatave Jofitimprurëse i miratuar në qershor 2021 nuk ka filluar ende. Këshilli i Lartë i Gjyqësorit mori fonde buxhetore për blerjen e një regjistri elektronik të organizatave jofitimprurëse dhe u lidh një kontratë për zbatimin e tij në maj të vitit 2022. Nuk pati progres në zbatimin e udhërrëfyesit për krijimin e një mjedisi të shoqërisë civile, veçanërisht në lidhje me ligjin për vullnetarët.

Bashkëpunimi institucional ndërmjet shoqërisë civile dhe qeverisë duhet ende të forcohet për të siguruar pjesëmarrjen kuptimplotë të organizatave të shoqërisë civile (OSHC) në proceset vendimmarrëse, duke përfshirë edhe në kontekstin e negociatave për anëtarësim në BE. Një shoqëri civile e forcuar është një komponent kyç i çdo sistemi demokratik, i cili është në deficit në Shqipëri dhe të cilit Edi Rama i frikësohet qartë.

zgjedhjet e 14 majit fushata zgjedhore