Askush si Van Gogh, nuk shkroi ose pikturoi, skaliti, modeloi, ndërtoi apo shpiku, për një arsye tjetër veçse për të dalë nga ferri

Askush si Van Gogh, nuk shkroi ose pikturoi, skaliti, modeloi, ndërtoi apo

Antonin Artaud shkruan për fundin tragjik të Vincent Van Gogh: Çdo prekje/goditje e furçës së bojës (coup de pinceau) në kanavacë është më e keqja se një ngjarje.

Meqë kjo nuk është për këtë botë, nuk ka qenë kurrë për këtë tokë që ne të gjithë kemi punuar gjithmonë, kemi luftuar duke bërtitur tmerri, uria, mjerimi, urrejtja, skandali apo neveria, që të gjithë jemi helmuar edhe pse kemi qenë të nënshtruar prej saj dhe se ne përfundimisht kemi bërë vetëvrasje, pasi nuk jemi të gjithë si vetë Van Gogh i varfër, i vetëvrarë nga shoqëria!

Unë shoh, ndërsa shkruaj ato rreshta, fytyrën e kuqe gjaku të piktorit që vjen drejt meje, në një mur me luledielli të gërmuar, në një flakë të frikshme prushi të errët zymbyl dhe kullotë lapis-lazuli.

E gjithë kjo, në mes të një bombardimi si një meteor atomish që do të zbulohej kokërr për kokërr, dëshmi se Van Gogh e mendonte kanavacën e tij si piktor, po dhe vetëm si piktor, por kush do ta bënte, pikërisht me këtë fakt, një muzikant i mrekullueshëm.

Çfarë është ajo për të nxjerrë? Si arrini ta bëni këtë? Ky është veprimi për të krijuar një shteg përmes një muri të padukshëm hekuri që duket se ndodhet midis asaj që ndjejmë dhe asaj që mundemi. Si duhet të kalojmë nëpër këtë mur? Është e kotë të godasësh fort, duhet ta rrjepim këtë mur dhe ta kalojmë me dosje, ngadalë dhe për mendimin tim, me shumë durim.

Në vitin 1947, një vit pasi kishte kaluar nëntë vjet në spitalet psikiatrike, Antonin Artaud botoi një libër të bukur si një falje e Vincent Van Gogh, "i vetëvrarë nga shoqëria" si çdo vizionar tjetër që është kategorizuar si i çmendur. Artaud, pesëmbëdhjetë vjet përpara Michel Foucault, pohon se çmenduria është krijuar nga mjekësia psikiatrike dhe jo anasjelltas. Ai akuzon mjekët dhe vëllain e Van Gogh, Theo, se jo vetëm e kanë injoruar, por edhe kanë shtypur në mënyrë aktive shprehjen e artit të piktorit.

Shpikja e mbiemrit u vetëvrailustron saktësisht procesin e psikiatrisë. Duke elaboruar këtë metodë mjekimi, shoqëria nuk donte thjesht të vriste ata që nuk mund t'i asimilonte (siç do të bënte për të burgosurit për shembull), por donte që ata të njihnin veten e tyre vizionin e tyre si një patologji dhe për këtë arsye t'i detyronte të kryenin një vetëvrasje sociale.

Ashtu si Heliogabalus ose Anarkisti i Kurorëzuar (do ta shohim ndonjëherë në një artikull tjetër), stili letrar i Antonin Artaud është madhështor dhe i papërkthyeshëm. Një nga shembujt më ilustrues të kësaj është fiksimi i Artaud për "coup de pinceau" të Van Gogh-ut, që fjalë për fjalë do të thotë goditje e penelit dhe shpreh fuqinë e piktorit, por e njëjta shprehje është shprehja e saktë për të folur më thjeshtë për veprimin e çdo piktori në kanavacë…

vincent van gogh albert vataj van gogh antonin artaud

EMISIONET