Shimpanzetë përdorin gjenetikën dhe sjelljen për t’u përshtatur me mjediset e ndryshme

Shimpanzetë përdorin gjenetikën dhe sjelljen për t’u

Shimpanzetë kanë aftësi të jashtëzakonshme përshtatëse. Ndryshe nga primatët e tjerë jonjerëzorë, ato jetojnë në një gamë të gjerë habitatesh dhe kanë zhvilluar sjellje të ndryshme për t’u përshtatur.

Një studim i fundit tregon se shimpanzetë përshtaten gjithashtu gjenetikisht me sfidat specifike të mjedisit. Në mënyrë të veçantë, shimpanzetë e pyjeve kanë shfaqur ndryshime në të njëjtat gjene që ndihmojnë njerëzit të luftojnë malarien, sipas një studimi të publikuar në revistën Science. Ky zbulim ka rëndësi si për ruajtjen e shimpanzeve, ashtu edhe për shëndetin njerëzor.

Në aspektin e ruajtjes, kuptimi i qëndrueshmërisë gjenetike mund të ndihmojë në parashikimin se si shimpanzetë do të reagojnë ndaj një bote në ngrohje.

“Meqenëse shumë habitate pritet të bëhen më të thata, më të nxehta dhe më sezonale për shkak të ndryshimeve klimatike, ky diversitet ekologjik dhe përgjigje përshtatëse është veçanërisht e rëndësishme jo vetëm për shimpanzetë, por potencialisht edhe për speciet e tjera që jetojnë në të njëjtat territore dhe, më gjerë, për speciet në habitate të ngjashme në ndryshim,” thotë profesorja Aida Andrés nga University College London.

Në aspektin e shëndetit, krahasimi i mënyrës se si të dyja speciet reagojnë ndaj patogjenëve si malaria mund të përmirësojë kuptimin tonë për sëmundjet infektive te njerëzit dhe shimpanzetë, duke qenë se ne ndajmë rreth 98% të ADN-së.

“Fakti që vërejmë shenja të përshtatjes gjenetike te shimpanzetë në të njëjtat gjene që dihet se ofrojnë rezistencë ndaj malaries te njerëzit sugjeron që të dyja speciet mund të përshtaten në mënyrë të ngjashme, megjithëse në mënyrë të pavarur, ndaj të njëjtës infeksion,” shpjegon Andrés.

Megjithatë, nevojitet më shumë kuptim mbi mënyrën se si shimpanzetë përgjigjen gjenetikisht ndaj sëmundjeve si malaria përpara se të zhvillohen strategji për njerëzit bazuar në rezistencën e shimpanzeve. Gjithashtu, është e rëndësishme të kuptohen dallimet gjenetike, sado të vogla të jenë, midis gjeneve të ngjashme të shimpanzeve dhe njerëzve që duket se ndihmojnë të dyja speciet të rezistojnë ndaj sëmundjes.

Andrés thekson se nuk dihet me siguri nëse gjenet e identifikuara te shimpanzetë vërtet i ndihmojnë ato të rezistojnë ndaj malaries, vetëm që ato janë të ngjashme me ato te njerëzit që bëjnë këtë punë.

Megjithatë, grupi kërkimor ndërmori hapa për të siguruar se po kapnin ndryshime gjenetike nga një gamë e gjerë shimpanzesh. Kjo përfshinte mbledhjen e mostrave nga 828 shimpanze të egra në 30 grupe nga një shumëllojshmëri habitatesh dhe mjedisesh ekologjike.

Kjo përpjekje përfshinte mostra nga 828 shimpanze të egra në 30 grupe shimpanzesh (përfshirë katër nënspecie) nga një gamë e gjerë mjedisesh gjeografike dhe ekologjike. Analiza gjenetike e mëvonshme e pjesëve të gjeneve të shimpanzeve që prodhojnë proteina përfaqëson përpjekjen më të madhe deri më tani mbi këtë specie.

Shkencëtarët krahasuan informacionin gjenetik të shimpanzeve nga nënspecie dhe mjedise të ndryshme, duke kërkuar variante që shfaqeshin më shpesh në një mjedis sesa në një tjetër. Për shembull, ata vunë re se shimpanzetë e pyjeve kishin ndryshime në gjenet e lidhura me rezistencën ndaj malaries më shumë sesa grupet e tjera.

Përveç parashikimit se si shimpanzetë dhe njerëzit mund të përshtaten ndaj sfidave të ndryshme, grupi synon gjithashtu të studiojë se si njerëzit e hershëm kanë demonstruar qëndrueshmëri.

“Çfarë mund të na tregojë përshtatja gjenetike e shimpanzeve me habitatet pyjore-savanë për përshtatjet që mund të kenë përjetuar njerëzit e hershëm teksa janë zhvendosur nga pyjet e dendura në pyjet e hapura dhe më pas në savanë, gjatë origjinës njerëzore?” pyet Andrés. / Science Daily - Syri.net

EMISIONET