PORTRET/ Giorgio Napolitano. shpëtimtari i Italisë në krizën e euros

Ish-komunisti, që u bë kreu më i vjetër i shtetit në Evropë, e nxori Italinë nga pragu i falimentimit, përgatiti rrëzimin e Berlusconit nga pushteti dhe ishte një mik personal i papëve, mbretërve dhe liderëve botërorë.

Ish-presidenti i Italisë, Giorgio Napolitano, i cili vdiq dje në moshën 98-vjeçare, ishte një ish-marksist që evoluoi në një figurë kyçe që drejtoi vendin përmes krizës më të keqe ekonomike që nga Lufta e Dytë Botërore.

Ndikimi i jashtëzakonshëm i grumbulluar gjatë një mandati presidencial rekord 2006-2015 duke kurorëzuar një karrierë politike që zgjati më shumë se gjashtë dekada, i dha Napolitanos pseudonimin “Re Giorgio” (Mbreti Giorgio).

Ai ishte gjithashtu presidenti që dështoi në një përpjekje personale për ta bërë Italinë më të qëndrueshme politikisht.

Me nxitjen e tij, ish-kryeministri Matteo Renzi sponsorizoi reforma të gjera kushtetuese, por ato u refuzuan fuqishëm në një referendum të vitit 2016.

Në detyrë, Napolitano mbikëqyri katër ndryshime të qeverisjes, dy zgjedhje të përgjithshme dhe një situatë pothuajse të paracaktuar në fund të vitit 2011 që kërcënoi të përshkallëzohej në një krizë financiare në mbarë Evropën.

Ajo u zgjidh me rrëzimin e kryeministrit të atëhershëm Silvio Berlusconi.

Me nxitjen aktive të Napolitanos, baroni i medias i kthyer në politikan, i diskredituar nga një varg skandalesh financiare dhe seksuale, dha dorëheqjen në favor të Mario Montit, një teknokrat i pazgjedhur që vazhdoi të miratonte masa të dhimbshme shtrënguese.

Napolitano u përball me akuza për tejkalim të kompetencave të tij presidenciale për të drejtuar atë dorëzim të pushtetit.

Berlusconi fillimisht e pranoi atë, por më vonë u ankua se kishte qenë viktimë e një “grushti shteti të butë”.

Lëvizja Pesë Yjet (M5S) – një parti anti establishment që shante politikanët e karrierës – ishte gjithashtu armiqësore.

Në vitin 2012, themeluesi i M5S, komediani Beppe Grillo, bëri një sondazh në blogun e tij për presidentin më të keq të Italisë dhe Napolitano doli në krye.

Megjithatë, shumë bashkatdhetarë dhe vëzhgues ndërkombëtarë i ishin mirënjohës burrështetasit të lindur në Napoli për parandalimin e kaosit në ekonominë e tretë më të madhe të eurozonës.

Një libër për të titullohet “Komunisti që shpëtoi Italinë”.

Napolitano hoqi dorë nga vlerësimi personal, në një intervistë të vitit 2015 me dpa.

“Kam mjaftueshëm sens modestie që të përmbahem nga pretendimi i titujve të tillë”, tha ai.

Një gazetë gjermane dikur e quajti atë “Der Herr” (Zotëria).

Napolitano iu bashkua Partisë Komuniste Italiane (PCI) në vitin 1945 dhe mbështeti pushtimin e Hungarisë nga Bashkimi Sovjetik në vitin 1956.

Por, në vitet 1970 ai kishte evoluar në një të moderuar, i njohur nga ish-sekretari amerikan i Shtetit Henry Kissinger si “komunisti im i preferuar”.

Pasi hyri për herë të parë në parlament në vitin 1953, Napolitano u bë senator i përjetshëm pas presidencës së tij dhe mbeti aktiv politikisht.

Si anëtari më i vjetër i tij, ai kryesoi seancën inauguruese të Senatit pas zgjedhjeve të përgjithshme të vitit 2018.

Presidenti Napolitano ishte një njeri i besuar i disa liderëve botërorë, duke përfshirë ish-presidentin e SHBA-së, Barack Obama, mbretëreshën e ndjerë Elizabeth II dhe ish-papa Benedikti XVI.

Ai ishte një nga të paktët njerëz që iu tha paraprakisht dorëheqja tronditëse e Benediktit në shkurt 2013.

Më herët në karrierën e tij, Napolitano shërbeu si kryetar i Dhomës së Ulët të parlamentit, Dhomës së Deputetëve, nga viti 1992 deri në 1994, dhe si ministër i Brendshëm nga 1996-1998, në qeverinë e parë të qendrës së majtë të drejtuar nga Romano Prodi.

Ai gjithashtu u ul në Parlamentin Evropian në vitet 1989-1992 dhe 1999-2004.

Një mbështetës i bindur i Bashkimit Evropian, Napolitano punoi për të transformuar Partinë Komuniste Italiane në një forcë socialdemokratike – një proces që u përfundua gjatë 20 viteve të fundit.

I lindur më 29 qershor 1925 në një familje të pasur, Napolitano studioi drejtësi dhe njihej si një dashamirës i madh i kinemasë. Ai la pas bashkëshorten, Clio dhe dy djemtë, Giovanni dhe Giulio. /ATSH-DPA/